Thuỷ
Hử - một trong bốn bộ tiểu thuyết cổ điển nổi tiếng nhất Trung Quốc bị
đánh giá là cuốn tiểu thuyết bệnh hoạn? Nghĩa khí “tứ hải giai huynh đệ”
của 108 vị anh hùng hảo hán Lương Sơn Bạc bị coi là nghĩa khí anh em
kiểu lưu manh?
Cuốn
tiểu thuyết được dựng thành không biết bao nhiêu phim, truyện tranh, trò
chơi điện tử... giờ đây đang trở thành đề tài nóng hổi được tranh luận
tích cực trên các diễn đàn văn học nghệ thuật và cuộc sống.
Thuỷ Hử tô đẹp hành vi lưu manh?
Cuối
tháng 6/2007 vừa qua, trên tạp chí Tia Sáng có đăng tải bài trả lời
phỏng vấn tạp chí Khoa học và Văn hóa Trung Quốc của Giáo sư Bill Jenner
ở Đại học Quốc gia Australia về bộ tiểu thuyết kinh điển Thuỷ Hử.
Đọc tiếp >>
Đọc tiếp >>
Sau
đó, bài viết này đã được đăng tải rộng rãi trên các trang báo mạng và
tạo ra nhiều diễn đàn tranh luận sôi nổi xung quanh các vấn đề về tác
phẩm mà bài viết đề cập đến.
Bàn
về tác phẩm này, GS Bill Jenner nhận xét: “Tôi thấy đây là một vấn đề
rất thú vị, vì nó liên quan tới nền văn hóa và trạng thái tâm lý của xã
hội TQ từ triều Minh cho đến ngày nay. Một mặt, sự chém giết lẫn nhau
trong Thủy Hử rất chi là nhộn nhạo; mặt khác, người ta không thể không
hỏi rốt cuộc vì mục đích gì mà những người ấy vung tay chém giết như
vậy? Cái gọi là các anh hùng hảo hán trong sách ra tay choảng nhau
thường gây ra tổn thương cho bản thân và người nhà, chỉ vì để chứng tỏ
võ công của mình mà họ sử dụng bạo lực, làm hại kẻ khác. Xét về ý nghĩa
ấy thì Thủy Hử là một bộ tiểu thuyết bệnh hoạn. Thủy Hử từng được nhà
văn Mỹ đoạt giải Nobel Pearl S. Buck dịch ra tiếng Anh là All men are
brothers (Tất cả là anh em). Trong đó việc tuyên truyền ca ngợi quan
niệm bạo lực và nghĩa khí anh em kiểu lưu manh thì không có chút ý nghĩa
xây dựng nào cả”.
Lý
giải về việc bộ tiểu thuyết này từ bao đời nay được người dân Trung Quốc
và thế giới đón nhận nhiệt thành, GS Bill Jenner cho biết: “Tôi cảm
thấy các nhân vật trong Thủy Hử không phải là sự miêu tả cuộc sống chân
thực, cuộc sống hiện thực không như thế giới hảo hán trong Thủy Hử.
Nghĩa khí giang hồ trong Thủy Hử là sự tô đẹp hành vi lưu manh - loại
giá trị quan này rất có tính phá hoại.
Sở dĩ
cuốn tiểu thuyết này cùng với bộ phim truyền hình nhiều tập được cải
biên dựa vào tiểu thuyết đó được phổ biến rộng rãi là do, thế giới trong
sách tồn tại một sự tương phản với cuộc sống hiện thực. Các hảo hán
trong sách ra tay choảng nhau không xét tới hậu quả. Trong đời sống hiện
thực có nhiều người ưa thích cuốn sách này, đó là do họ phải chịu sự
trói buộc của các thế lực quyền thế trong xã hội, chỉ có từ các anh hùng
hảo hán phóng đãng bạt mạng trong sách họ mới tìm kiếm được sự giải
thoát và trút bỏ nỗi phẫn nộ trong lòng. Đây là hiện tượng làm mọi người
rất lo ngại”.
Dẫn dắt thanh thiếu niên vào vấn nạn bạo lực?
Khẳng
định lại ý kiến Thủy Hử là một bộ tiểu thuyết bệnh hoạn, GS Bill Jenner
kịch liệt phê phán tính bạo lực trong tác phẩm này: “Sở dĩ nói Thủy Hử
là một bộ tiểu thuyết bệnh hoạn, đó là do nó ca tụng bạo lực như trong
một vở hài kịch, mà không vạch ra hậu quả nghiêm trọng của điều đó. Con
người bị giết một cách vô cớ mà không có sự thương xót của ai cả.
Nhân
vật Lý Quỳ là một dẫn chứng điển hình. Tay này hữu dũng vô mưu, trung
thành hết mực với bạn. Anh ta còn là một người con rất hiếu thảo, chẳng
sợ gian nan đi đón mẹ về, dù bà mẹ đã bị hổ ăn thịt rồi, anh ta vẫn gắng
hết sức mình. Nhưng mặt khác, nếu Lý Quỳ đã tức giận thì anh ta sẽ mất
khả năng tự kiềm chế, không những chỉ giết kẻ thù mà còn giết tất cả mọi
người không phân biệt ai, kể cả những người bàng quan vô tội cũng bị
anh ta dùng rìu chém chết tuốt.
Điều
đó nói lên, vì để trút giận mà Lý Quỳ không tiếc tay sử dụng bạo lực cực
đoan không chút ý nghĩa gì hết. Điều này rất dễ gây ra sự dẫn dắt sai
lầm cho thanh thiếu niên. Dĩ nhiên đây không phải là thứ riêng TQ mới
có, các nước khác cũng có vấn đề bạo lực thanh thiếu niên. Chẳng hạn, xã
hội Mỹ hiện nay cũng có sự thể hiện giá trị quan
của Thủy Hử. Thiếu niên mang súng vô cớ bắn giết người khác chỉ vì để
trổ tài, giống hệt như biểu hiện của các hảo hán trong Thủy Hử.
Mặt
khác, chính quyền từng coi Thủy Hử là cuốn tiểu thuyết ca ngợi cuộc khởi
nghĩa của nông dân, qua đó tuyên truyền cho cuốn tiểu thuyết này. Thực
ra, trừ Lý Quỳ ra, 108 tướng trong Thủy Hử đều không phải là nông dân.
Phần lớn họ là người thuộc tầng lớp quan lại, có cả những chủ đất, ngay
anh em họ Nguyễn cũng là các nhà tư bản thuê mướn sức lao động. Nếu nói
Thủy Hử thể hiện mâu thuẫn giai cấp gì đó thì tôi cho rằng, nó chủ yếu
thể hiện mâu thuẫn nội bộ tầng lớp dưới của giai cấp thống trị.
Các
anh hùng hảo hán trong sách chỉ lo báo thù riêng tư, họ quan tâm nhiều
hơn đến sự thừa nhận họ là hảo hán và họ coi trọng nghĩa khí của hảo
hán. Song loại nghĩa khí ấy không chú trọng cái nghĩa của chuẩn tắc đạo
đức, không phải là chính nghĩa. Ngay Thủy Bạc Lương Sơn bản thân cũng là
sự thể hiện một xã hội có giai cấp. Khi chia của ăn cướp được, Thủy Bạc
Lương Sơn chia chiến lợi phẩm ra làm hai phần: một phần để cho các anh
hùng hảo hán hưởng thụ, một phần khác chia đều cho các tiểu lâu la đông
người hơn, song chưa bao giờ họ chia lương thực cho những người nghèo
đói. Tuy họ cũng đánh úp bọn quan lại ác bá, song lý do đánh thường
thường là vì các thành viên trong số hảo hán ấy bị bọn quan lại ác bá
đối xử không công bằng – nghĩa là có nhiều yếu tố cá nhân hơn. Chính vì
thế mà người Trung Quốc mới có câu “Già chẳng đọc Tam Quốc, trẻ không
xem Thủy Hử”.
Nguồn: http://vietbao.vn/Van-hoa/Thuy-Hu-la-bo-tieu-thuyet-benh-hoan/65100733/181/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét