Gia Cát Lượng đầu tiên là khóc Chu Du. Năm 36 tuổi,
vị đô đốc thủy quân của Đông Ngô Chu Du đã bất hạnh tiêu vong, Gia Cát
Lượng mang theo Triệu Tử Long và một số người khác nữa đến phúng viếng.
Chỉ thấy Khổng Minh tới trước linh sàng Chu Du, bày lễ vật, tự rót rượu,
đổ xuống đất rồi khóc lớn, vừa khóc vừa thuật lại Chu Du sinh thời anh
hùng, văn tài võ lược, rộng lượng chí cao như thế nào, rồi giúp Tôn
Quyền cát cứ Giang Đông, xây dựng sự nghiệp ra sao. Ông ta cực lực ca
ngợi tấm lòng trung nghĩa, khí chất anh hùng của Chu Du. Đứng trước quan
tài của Chu Du, ông đau đớn nói: “Hỡi ôi Công Cẩn, sinh tử vĩnh biệt!”.
“Hồn phách có linh, xin chứng giám cho tấm lòng của tôi: từ đây trong
thiên hạ, sẽ không tìm thấy đâu kẻ tri âm! Than ôi đau đớn thay!”. Ông
ta nước mắt như suối, bi thương khóc lóc không dừng, thực là cảm động
lòng người. Những người có mặt trong buổi hôm đó không ai là không bị
nước mắt của ông ta làm cho cảm động, các tướng lĩnh không có ai không
bị tình cảm của ông ta cảm hóa.
Gia Cát Lượng
giống như đám tang mẹ, khóc lóc kêu gào. Các tướng lĩnh Đông Ngô đều bị
tung hỏa mù. Họ nghĩ không ra rằng vì sao Chu Du chết. Không phải là
người trước mắt họ, nói lời mà không giữ, chua ngoa cay nghiệt thì Chu
Du đâu đã chết nhanh như vậy. Giờ đến đám tang khóc viếng, phân minh là
không ai ăn hiếp Giang Đông cả, có ý muốn hạ thấp Chu Du, trình hiện
trước thế nhân một giả tượng rằng: không phải là tôi, Gia Cát Lượng, thế
này thế nọ mà là ông, Chu Du, nhỏ nhen, việc ông tức khí mà chết hoàn
toàn không liên quan tới tôi. Ông xem ông chết mà tôi vẫn còn tới khóc
viếng ông, ông phải nói tôi thật rộng lượng mới đúng! Đối với một người
đã chết mà ông ta vẫn không từ bỏ, lòng dạ Gia Cát Lượng quả thật còn
hơn lang sói.